از دوران قاجار تا دوره معاصر، زنان ایرانی نقش برجسته‌ای در مبارزات اجتماعی، فرهنگی و حقوق بشری ایفا کرده‌اند. این زنان نه‌تنها برای حقوق خود، بلکه برای پیشرفت جامعه نیز تلاش کرده‌اند. در این مقاله به بررسی مهم‌ترین چهره‌های زنانی که در این
مسیر تأثیرگذار بوده‌اند، می‌پردازیم.دوران قاجار: سرآغاز مبارزات زنان
در دوران قاجار، زنان به تدریج وارد عرصه‌های اجتماعی شدند. یکی از نخستین
زنان تأثیرگذار این دوره بی‌بی خانم استرآبادی بود که با نگارش کتاب
"معایب الرجال" در اواخر قرن نوزدهم، به نقد نابرابری‌های جنسیتی
پرداخت. او در این کتاب از سیستم آموزشی نابرابر و سلطه مردان بر زنان انتقاد کرد.
همچنین، طاهره قره‌العین، از پیشگامان جنبش بابی، با برداشتن حجاب و دفاع
از حقوق زنان، به یکی از نمادهای شجاعت و تحول اجتماعی تبدیل شد. وی اولین زنی بود
که در مجامع عمومی بدون حجاب ظاهر شد و برای برابری حقوق زنان سخنرانی کرد.
دوره مشروطه: ورود زنان به عرصه
سیاست
در جریان انقلاب مشروطه (1905-1911)، زنان ایرانی در اعتراضات و فعالیت‌های
سیاسی مشارکت داشتند. زنان روشنفکر این دوره همچون صدیقه دولت‌آبادی و نجم‌السلطنه،
مدارس دخترانه تأسیس کردند و به توسعه آموزش زنان کمک کردند. فعالیت‌های آنان موجب
شد که در سال‌های بعد، زنان به نقش‌های مهم‌تری در جامعه دست یابند. صدیقه دولت‌آبادی،
علاوه بر تأسیس مدارس، نخستین زن ایرانی بود که در خارج از کشور تحصیلات عالی داشت
و از مدافعان سرسخت حقوق زنان بود.
دوره پهلوی: رشد آگاهی و تغییرات
قانونی
در دوره پهلوی، اصلاحات اجتماعی و فرهنگی بیشتری برای زنان انجام شد. فخرآفاق
پارسا، نویسنده و روزنامه‌نگار، با انتشار نشریه "جهان زنان" در
زمینه آگاهی‌بخشی به زنان تلاش کرد. اشرف پهلوی، خواهر شاه، در توسعه حقوق
زنان و ایجاد سازمان‌های حمایت از زنان نقش داشت. سیمین دانشور، نویسنده
معروف، در ادبیات فارسی تأثیر چشمگیری داشت و به طرح مسائل زنان پرداخت. در سال
1963، زنان ایرانی حق رأی به دست آوردند و توانستند در مجلس حضور یابند. مهرانگیز
دولتشاهی نخستین زن سفیر ایران شد و فرخ‌رو پارسا به عنوان نخستین وزیر
زن در ایران انتخاب شد. در همین دوره، قانون حمایت خانواده تصویب شد که تا حدی
حقوق زنان را در ازدواج و طلاق بهبود بخشید.
دوره پس از انقلاب اسلامی: استمرار
مبارزات
پس از انقلاب 1357، با وجود محدودیت‌های جدید، زنان ایرانی به مبارزه برای حقوق خود ادامه دادند. شیرین عبادی، وکیل و فعال حقوق بشر، در سال 2003 جایزه نوبل صلح را دریافت کرد و از نخستین زنانی بود که در سطح بین‌المللی از حقوق بشر در ایران
دفاع کرد. نسرین ستوده، وکیل حقوق بشر، به دلیل دفاع از حقوق زنان و کودکان بارها زندانی شده است. وی با پرونده‌های مربوط به حقوق کودکان، ازدواج زودهنگام و دفاع از فعالان مدنی، از چهره‌های برجسته حقوق بشر در ایران محسوب می‌شود. همچنین، مسیح علی‌نژاد با فعالیت‌های رسانه‌ای خود و ایجاد کمپین "چهارشنبه‌های سفید" توجه بین‌المللی را به وضعیت حقوق زنان در ایران جلب کرده است. وی یکی از چهره‌های مهم در مبارزه علیه حجاب اجباری محسوب می‌شود.دوره معاصر: مبارزه برای برابری
در سال‌های اخیر، جنبش‌هایی همچون "دختران خیابان انقلاب" و
"من هم" (#MeToo) در ایران، نشان‌دهنده
تلاش مستمر زنان برای کسب حقوق برابر است. زنان در اعتراضات اجتماعی، فعالیت‌های
مدنی و عرصه‌های فرهنگی همچنان پیشتاز هستند. علاوه بر این، زنان در عرصه‌های
علمی، هنری و اقتصادی نقش چشمگیری دارند و با وجود محدودیت‌ها، درخشش خود را حفظ
کرده‌اند. در سال‌های اخیر، شاهد تلاش‌های زنان برای ورود به ورزشگاه‌ها، مخالفت
با قوانین تبعیض‌آمیز و افزایش نقش آنان در کسب‌وکارهای نوپا بوده‌ایم.
نتیجه‌گیری
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر